afb. Wally Walschots, 17 februari 2009
De Van Zuylenstraat verbindt de Dr. Hermansstraat met de Jan Hezemansstraat. Deze drie straten in de Vliert zijn genoemd naar stadsarchivarissen. De Dr. Hermansstraat en de Jan Hezemansstraat zijn in deze rubriek al aan bod geweest. De Van Zuylenstraat is genoemd naar Roger Adriaan van Zuijlen, geboren op 3 augustus 1806 te 's-Hertogenbosch. Hij begon zijn carrière als klerk op de provinciale griffie, in 1828 kreeg hij dezelfde functie op de secretarie van de gemeente. In 1846 werd hij bevorderd tot commies. Van Zuijlen maakte omstreeks die tijd kennis met het oude archief van de stad, dat opgeslagen lag op de zolders van het stadhuis. Hij leerde er ook de eerste, in 1841 aangetreden stadsarchivaris van Den Bosch kennen, C. R. Hermans. Op 31 december 1857 werden op voorstel van de stadssecretaris Verheyen verscheidene ambtenaren bevorderd. Zo werd Van Zuijlen van commies ter secretarie gepromoveerd tot 'commies archivarius'. In eerdere jaren had Van Zuijlen er al blijk van gegeven zich voor de geschiedenis van Den Bosch te interesseren. Zo publiceerde hij in 1851 een boek over de banken van lening. Vanaf 1853 verschenen verscheidene op archiefonderzoek berustende artikelen van zijn hand. In 1858 volgde hij Hermans als stadsarchivaris op. Van Zuijlen kon voortgaan waar Hermans opgehouden was: met het inventariseren en het toegankelijk maken van de oude archieven van onze stad. Dankzij het vele inventarisatiewerk van Hermans kon Van Zuijlen al in 1860 de inventaris voltooien. Tussen 1861 en 1876 publiceerde Van Zuijlen in elf stukken over de Stadsrekeningen. Tal van historische feiten, interessante gebeurtenissen en voorvallen uit het dagelijkse leven tussen 1399 en 1800 zijn terug te vinden in deze belangrijke bronnen. In 1874 schreef Van Zuijlen op verzoek van burgemeester De Kuyper een geschiedenis over de vestingstad 's-Hertogenbosch. Reden hiervan was de in dat jaar uitgebrachte Vestingwet. De burgemeester dacht aan de hand van deze studie een bewijsgrond in handen te hebben om voormalige vestinggronden terug te krijgen. In 1876 werd Van Zuijlen als stadsarchivaris opgevolgd door Jan Hezemans. Februari 1877 verhuisde Van Zuijlen naar Amsterdam, later Den Haag, waar hij in 1894 overleed. Op 27 juli 1943 werd een straat naar Van Zuijlen vernoemd. Opmerkelijk dat de gemeente 's-Hertogenbosch in een en dezelfde straat naambordjes plaatst met twee verschillende schrijfwijzen: Van Zuilenstraat en Van Zuylenstraat. | 5 |
Drie straten in 's-Hertogenbosch zijn genoemd naar stadsarchivarissen. C.R. hermans (1841-1857) en J.C.A. Hezenmans (1877-1909) hebben we reeds in deze rubriek behandeld; thans is de beurt aan R.A. van Zuijlen. Rogerius van Zuijlen werd op 3 augustus 1806 in 's-Hertogenbosch geboren. Na het bezoeken van de school moest hij al snel gaan werken, want hij kwam uit een groot gezin. Hij werd klerk op de provinciale griffie en in 1828 kreeg hij dezelfde functie op de gemeentesecretarie. Langzaamaan klom hij op en in 1846 werd hij bevorderd tot commies.
In deze laatste functie maakte hij omstreeks die tijd kennis met het oude archief van de stad, opgeslagen op de zolders van het stadhuis. Hij leerde er ook de archivaris kennen en na diens vertrek volgde hij hem op. Dat was in 1858.
Reeds eerder had Van Zuijlen er blijk van gegeven zich voor de geschiedenis van zijn stad te interesseren. In 1853 schreef hij een boekje over „De banken van leening”. Een „Gedenkboek der Koninklijke School voor Nuttige en Beeldende Kunsten” verscheen van zijn hand in 1859. Daarna wijdde hij zich aan zijn twee meest bekende en meest gebruikte werken.
De commies-archivaris Van Zuijlen was voortgegaan waar Hermans opgehouden was: met het inventariseren, het toegankelijk maken van de oude archieven van de stad. deze inventaris van het oud-archief werd in 1860 gepubliceerd. Momenteel, 126 jaar later na het verschijnen ervan, is het nog steeds de toegang tot dit rijke cultuurbezit van 's-Hertogenbosch.
Tussen 1861 en 1876 publiceerde hij in elf stukken (die te binden waren in drie kloeke delen), in totaal 2.150 bladzijden, met uitreksels uit de stadsrekeningen van zijn geboortestad. Tal van historische feiten, interessante gebeurtenissen en voorvallen uit het dagelijkse leven zijn terug te vinden in deze belangrijke bronnen, de stadsrekeningen. Door nu vele posten uit deze rekeningen (de oudste dateert uit 1399, de jongst gebruikte uit 1800) in druk uit te geven kunnen méér mensen van de leesbare tekst gebruik maken. Ook deze uitgave van Van Zuijlen wordt frequent gebruikt.
Tenslotte schreef Van Zuijlen in 1874 op verzoek van burgemeester De Kuyper een geschiedenis over de vestingstad 's-Hertogenbosch. Reden hiervan was de Vestingwet en de burgemeester trachtte aan de hand van dit boek een bewijsgrond in handen te hebben om deze vm. vestinggronden terug te krijgen. Maar De Kuyper ging weg en diens opvolger, Luyben, vond dat het inmiddels gedrukte erk niet moest worden uitgegeven. het was reeds gedrukt, maar nog niet voorzien van een titelblad en kaft en nog niet ingebonden. De gronden kwamen toch tegen een prijs ver beneden de werkelijke waarde in het bezit van de gemeente. Later is nog getracht dit gedrukte werk niet als een bewijs, maar als een historische studie uitgegeven te krijgen, maar dit is niet doorgegaan.
Op 24 december 1867 overleed Anne Haenen, met wie Van Zuijlen in 1831 gehuwd was. Op 26 februari 1877 verliet R.A. van Zuijlen zijn geboortestad en ging naar Amsterdam, later naar Den Haag, waar hij in 1894 overleed.
Van Zuijlen schreef niet alleen over 's-Hertogenbosch, maar ook over andere historische gebeurtenissen, Koning Willem III, als Groot-hertog van Luxemburg, benoemde hem in 1866 tot „Ridder in de Orde van de Eikenkroon”. Op zijn 85ste verjaardag werd hij door de Groot-Hertog bevorderd tot Officier in deze Orde.
In 's-Hertogenbosch kende de wijk De Vliert een Van Zuijlenstraat.
|
1986 |
Henny MolhuysenStraat en naam : Van ZuijlenstraatBrabants Dagblad donderdag 20 november 1986 (foto) |
5212 EV 1..29